کالای خطرناک به چه چیزی گفته می‌شود؟ آیا می‌دانید برای استفاده از حمل و نقل هوایی نیاز به رعایت اصول بسته بندی دارید؟ آیا می‌دانید که شما اجازه ندارید هر چیزی را با هواپیما جا‌به‌جا کنید؟

توصیه می‌کنیم اگر قصد استفاده از خدمات بار هوایی برای جا‌به‌جایی کالا و خدمات خود دارید، حتما این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید.

چرا برخی کالاها به عنوان بار هوایی خطرناک هستند؟

هواپیما به دلیل پرواز در آسمان و شرایط خاصی که دارد یکی از حساس‌ترین وسایل حمل و نقل است. دلیل دیگر این موضوع بر می‌گردد به اینکه بخشی از کالا‌ها توسط هواپیما مسافربری حمل می‌شوند و خب حفظ جان مسافرین و سرنشینان از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. به دلایل امنیتی حمل دسته‌ای از بارها توسط هواپیما کاملا ممنوع  و دسته‌ای دیگر تحت شرایط خاص امکان پذیر است. اما در ابتدا باید بدانیم تعریف کالای خطرناک چیست و بیشتر با آن آشنا شویم.

کالای خطرناک چیست؟

مطابق یک تعریف کلی کالایی خطرناک است که هنگام حمل هوایی ممکن است باعث ایجاد خطراتی برای جان افراد، اموال، تجهیزات و ایمنی پرواز گردد. کالاهای خطرناک را می‌توانید با هواپیما حمل کنید به شرط اینکه از مجموعه قوانینی خاص در این رابطه پیروی کنید. متولی تدوین این قوانین انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) است.

قوانین مرتبط با حمل کالای خطرناک در کتابی به نام Dangerous Goods Regulations (DGR) گردآوری شده که توسط تمامی ایرلاین‌های هوایی در جهان به عنوان مرجع استفاده می‌گردد. علاوه بر قوانین یاتا برای حمل کالای خطرناک، ممکن است بر حسب شرایط ایرلاین‌ها و دولت‌ها نیز قوانین مربوط به خود را داشته باشند که به آن‌ها Variations گفته می‌شود.

از نظر محل قرارگیری و امکان حمل برای کالای خطرناک 4 حالت وجود دارد:

• کالاهایی که حمل آن‌ها به داخل کابین ممنوع است و می‌تواند در قسمت بار قرار گیرد.
• کالاهایی که حمل آن‌ها توسط هواپیما به قدری خطرناک است که به هر صورتی ممنوع بوده و جرم محسوب می‌شود.
• کالاهایی که می‌توانند در قسمت بار هواپیما باشند اما نیاز به بسته بندی با استفاده از پروتکل‌های‌ مشخصی دارند.
• کالاهایی که تنها امکان حمل با هواپیماهای باری به صورت کارگو را دارند و نمی‌توانند در هواپیماهای مسافربری قرار گیرند.

چه کالاهایی خطرناک هستند؟

کالاهای خطرناک در 9 کلاس دسته‌بندی شده‌اند که برخی از آن‌ها نیز خود به بخش‌های فرعی تقسیم می‌شوند. برای اینکه تشخیص دهیم کالای مورد نظر ما به کدام کلاس تعلق دارد می توانیم از تعریف‌ ها و معیارهایی که در اختیار ما گذاشته شده است استفاده نماییم.

• مواد منفجره (Explosive materials): حمل مواد منفجره با هواپیما مسافربری تحت هر شرایطی ممنوع است. برخی از انواع مواد منفجره مانند مهمات جنگی، نارنجک، فشنگ، باروت، دینامیت و وسایل آتش بازی تنها با هواپیمای باری و به صورت کارگو قابل حمل است. مواد منفجره خود دارای 6 زیر بخش است. این زیربخش‌ها موادی را پوشش می‌دهند که دارای خطر انفجار و آتش سوزی می‌باشند.
• گازها (Gases): این کلاس به سه زیر بخش تقسیم می‌شود که شامل گازهای قابل اشتعال، گازهای سمی و گازهای غیر قابل اشتعال و غیر سمی مانند هلیوم و اکسیژن است. همچنین گازها بر اساس دما و شکل فیزیکی به گاز فشرده، گاز مایع و گاز در محلول تقسیم می‌شوند.
• مایعات قابل اشتعال (Flammable Liquids): به مایعاتی قابل اشتعال می‌گویند که نقطه اشتعال آن‌ها پایین‌تر 60.5 درجه سانتیگراد یا 140.9 درجه فارنهایت باشد. مایع قابل اشتعال و یا مخلوط آن بخاری تولید می‌کند که در صورت قرار گرفتن در معرض منبع حرارتی می‌تواند تولید جرقه یا شعله نماید. این مواد شامل استون، الکل، بنزین، اتر و … می‌باشند.
• جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids): این کلاس خود به 3 زیر بخش تقسیم می‌شود که شامل جامداتی که قابلیت اشتعال دارند، جامداتی که در هنگام حمل و نقل، ضربه و یا در تماس با هوا دچار افزایش دما و اشتعال می‌شوند و در نهایت موادی که در تماس با رطوبت گازهای قابل اشتعال تولید کرده و دچار اشتعال می‌شوند.
• مواد اکسید کننده (Oxidising Substances):این کلاس به دو زیر بخش اکسید کننده و مواد آلی تقسیم می‌شود. اکسید کننده‌ها موادی هستند که ممکن است خود آتش‌زا نباشند اما در اثر واکنش با اکسیژن و رطوبت موجب اشتعال سایر مواد شوند. مواد آلی نیز ممکن است در صورت تماس و یا ترکیب با سایر مواد ایجاد واکنش‌های شیمیایی نماید.
• مواد سمی و عفونی (Toxic and Infectious Substances): مواد سمی و عفونی در صورت تماس با پوست و بدن انسان ممکن است موجب انتقال بیماری و صدمات جانی گردند. آرسنیک، جیوه، سیانید، باکتری، ویروس و نمونه‌های بافتی و آسیب شناسی جز این کلاس هستند.
• مواد رادیواکتیو (Radioactive Materials): مواد رادیواکتیو دائما در حال ساطع کردن پرتوهایی هستند که برای سلامتی موجودات زنده مضر بوده و موجب ایجاد سرطان و اختلالات ژنتیکی می‌شوند. این خطرات در صورت تماس مستقیم با این مواد چند برابر خواهد شد.
• مواد خورنده (Corrosive Materials): این دسته از مواد در صورت تماس با بدن موجود زنده موجب آسیب های شدید پوستی و عفونی می‌شوند. همچنین بخار ناشی از این مواد باعث ایجاد مشکلات ریوی و سوزش چشم می‌شود. این مواد در صورت تماس با بدنه و سایر تجهیزات هواپیما موجب خوردگی و ایجاد آسیب خواهند شد. اسیدها، پاک کننده‌ها، جیوه، مواد به کار رفته در ساخت باطری و برخی از روغن‌ها خاصیت خورندگی دارند.
• متفرقه (Miscellaneous): این کلاس شامل تمامی موادی است که ممکن است در طول حمل و نقل هوایی مشکلاتی را ایجاد نمایند اما در کلاس های قبلی ذکر نشده‌اند.موادی مانند یخ خشک، وسایل نقلیه موتوری، آزبست، مواد پلیمری و … در این دسته قرار می‌گیرند.

حال که از خطرات این کالاها اطلاع پیدا کردیم لازم است بدانیم که برای استفاده از هواپیما برای حمل آن‌ها نیاز به بسته بندی‌های خاصی است که به هواپیما و سرنشینان آن آسیب وارد نشود.

بسته بندی

بسته بندی صحیح از اهمیت زیادی در حمل هوایی کالای خطرناک برخوردار است. مقررات مربوط به بسته بندی و حمل و نقل کالای خطرناک نیز توسط یاتا تدوین شده است. همچنین در حمل و نقل هوایی باید شرایط پرواز مانند لرزش، تغییرات فشار، دما و … را مد نظر داشت. شرایط یاد شده می‌تواند روی بسته بندی و خود کالا اثر گذار باشد. با توجه به اینکه این نوع نوسانات در انواع دیگر حمل و نقل به این شدت نیست، هنگام حمل این گونه کالاها با هواپیما قوانین محتاطانه‌تری وجود دارد تا آسیبی به هواپیما، سرنشینان و خدمه آن وارد نشود.

بسته به اینکه کالای خطرناک مورد نظر در کدام یک از کلاس‌های 9 گانه قرار می‌گیرند، دارای قوانین بسته بندی خاصی خواهند بود. برخی از این بسته بندی‌ها توسط اشخاص قابل انجام است و برخی دیگر باید توسط شرکت حمل کننده بار صورت پذیرد. همچنین پس از بسته‌ بندی باید برچسب‌های مخصوصی که برای هر کلاس تعبیه شده بر روی کالا چسبانده شود تا در هنگام حمل و نقل احتیاط لازم صورت گیرد.

تاکنون باید به اهمیت تشخیص کالای خطرناک و نحوه بسته بندی آن پی برده باشید. ذکر این نکته لازم است که در صورتی که مشخصات و یا بسته بندی بار ارسالی شما با قوانین شرکت‌های هواپیمایی در تضاد باشد، بار شما برگشت خورده و به مقصد نخواهد رسید. تشخیص نوع کالا و بسته بندی مورد نیاز آن موضوعی نیست که توسط افراد و شرکت‌های ارائه دهنده کالا و خدمات قابل انجام باشد و باید توسط افراد مسلط بر قوانین بین المللی مربوط به حمل بار هوایی صورت پذیرد. شرکت پارس سما ترابر با بیش از 15 سال تجربه در این زمینه و به پشتوانه تجربه و تسلط مدیران خود بر قوانین یاتا آماده ارائه خدمات و مشاوره به شرکت‌ها و افراد می‌باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره در این زمینه می‌توانید در 24 ساعت شبانه روز با همکاران ما در تماس باشید.