حمل و نقل هوایی

از حمل و نقل هوایی چه می‌دانید؟

تصویری که اغلب افراد از موضوع حمل و نقل هوایی دارند تنها محدود به جا‌به‌جایی مسافر توسط هواپیما است. اما هواپیماها کاربرد دیگری نیز در صنعت حمل و نقل دارند که از دید بسیاری از صاحبان کسب و کار پنهان مانده و آن قابلیت حمل بار است.

هر هواپیما علاوه بر تعداد مشخصی صندلی برای جای دادن مسافران درون خود، فضای مشخصی نیز برای حمل بار دارد. در اغلب هواپیماها ابعاد این فضا بسیار بیشتر از حجم چمدان‌های مسافرین است. دلیل این موضوع مربوط به مقوله‌ای از صنعت هوایی است که تا حدی ناشناخته مانده است و آن حمل بار هوایی است. وجود این فضای حمل بار نه تنها می‌تواند نقش موثری در سیستم حمل و نقل ایفا کند بلکه این امکان را به ایرلاین‌ها می‌دهد تا بخشی از هزینه‌های خود را از این طریق تامین نمایند.

تاریخچه حمل و نقل هوایی

 همه چیز در تاریخ ۱۷ دسامبر سال ۱۹۰۳ میلادی و در ایالت اوهایو آغاز شد. مکانی که ۲ برادر که به برادران رایت معروف بودند توانستند وسیله‌ای را اختراع کنند که نه تنها توانایی حرکت بر روی زمین را داشت بلکه می‌توانست در هوا نیز پرواز کند. آزمایشات فراوان و تحقیق و توسعه گسترده به مرور زمان باعث تبدیل شدن ساخته برادران رایت به چیزی شد که امروزه به آن هواپیما می‌گوییم.

 اولین پرواز باری هوایی (cargo) سال 1910 در آمریکا، بین دیتون و کلمبوس، در اوهایو انجام شد. اولین پرواز رسمی پست هوایی در جهان نیز در سال 1911 توسط انگلستان صورت گرفت. تا سال 1920 حمل و نقل هوایی به سرعت رشد یافت چرا که صاحبان مشاغل دریافتند که هواپیما می‌تواند محموله‌های با ارزش و کم حجم را بسیار سریع‌تر و مطمئن‌تر از دیگر وسایل حمل و نقل به مقصد برساند.

صنعت حمل و نقل هوایی در ایران

سرآغاز  این صنعت در ایران در سال 1304 و 22 سال پس از برادران رایت بود. در سال 1325 خورشیدی شرکت هواپیمایی ایران آغاز به کار نمود. در سال 1333 نیز شرکت خصوصی به نام پارس وارد فعالیت در این حوزه شد. سپس در سال 1340 به دلایل فنی و مشکلات مالی این دو شرکت علاوه بر ادغام، ملی اعلام شده و هواپیمایی ملی ایران (هما) متولد شد. پس از این اتفاق شرکت هما با خرید هواپیما‌های مسافری و باری روز دنیا اقدام به جا‌به‌جایی مسافر و بار هوایی نمود و همواره از شرکت های پیشرو در این حوزه بود.

با توجه به مطالب گفته شده باید متوجه شده باشید که حمل و نقل هوایی فقط شامل جابه‌جایی مسافر نیست و بخش بزرگ و مهمی از آن مربوط به حمل و نقل بار است. روش جدیدی که در قرن بیستم به وجو آمده است و با توجه به تازگی نباید انتظار پیشرفت از آن داشت اما به دلیل مزیت‌های فراوان آنچنان رشد سریعی را تجربه نموده است که شاید در کمتر زمینه بتوان در تاریخ چنین توسعه‌ای را دید. شیوه های دیگر حمل و نقل مانند زمینی و دریایی در طول قرون مختلف و در تحت تاثیر عوامل گوناگون رشد کردند اما حمل و نقل هوایی تنها در طول یک قرن این چنین رشد بی سابقه‌ای را شاهد بوده است.

 از مهم‌ترین علل رشد سریع صنعت هوایی می‌‌توان عدم وجود هیچگونه مانع جسمی مانند سایر موارد حمل و نقل و غیر مستقیم بودن مرزهای سیاسی را نام برد. اگرچه باید الزامات حقوق بین‌الملل رعایت شود و به قوانین هوانوردی پایبند بود. البته همچنان گران بودن این نوع حمل و نقل یک معضل اساسی است اما برای بار‌های سبک و محموله‌های حساس که باید سریع به مقصد خود برسند، بهترین روش است. با این حال، در کشورهای پیشرفته‌ای مانند ایالات متحده، آلمان، فرانسه و … رقابت سخت و تنگاتنگی با راه آهن و دیگر روش های حمل و نقل دارد.

الزامات حمل و نقل هوایی

این نوع از حمل و نقل دارای الزامات خاصی است که آن را از دیگر روش‌ها متمایز می‌کند. گاهی وجود همین الزامات باعث افزایش قیمت بار هوایی، عدم استفاده در هر شرایط و مکان، عدم دسترسی همگانی و … می‌گردد. مهمترین تجهیزات لازم برای حمل بار در این سیستم حمل و نقل به قرار زیر است:

•  هواپیما
• فرودگاه
• ماشین آلات و محل مخصوص برای تخلیه بار
• ایستگاه‌های هواشناسی
• سیستم های حفاظتی و امنیتی پیشرفته
• نیروهای ماهر تعمیر و نگهداری

مزایا و معایب حمل و نقل هوایی

این صنعت نیز مانند تمامی صنایع دارای مزایا و معایبی است که به آن برتری یا محدودیت می‌بخشد. موارد زیر اصلی‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌های حمل و نقل هوایی است.

مزایا

•  سفر بدون توقف: حمل و نقل از طریق آسمان، سفری بدون توقف بر فراز زمین و دریا را فراهم می‌کند که باعث افزایش سرعت و کاهش زمان می‌گردد.
• مسیر هموار: به دلیل حرکت از طریق آسمان نیاز به سرمایه گذاری‌های عظیم در ساخت و ساز و نگهداری مسیرهای سطحی نیست.
• بدون موانع: هواپیماها و دیگر وسایلی که پرواز می‌کنند از روی دریاها، کوه‌ها و جنگل‌ها عبور کرده و به همین دلیل می‌توان از آن‌ها برای حمل کالا و افراد به مناطقی که با دیگر وسایل حمل و نقل در دسترس نیستند، استفاده کرد.
• خدمات اضطراری: در شرایطی که دیگر وسایل حمل و نقل به دلیل بلایای طبیعی، بیماری و … دیگر قادر به کار نباشند می‌تواند عملیاتی شود. در چنین مواقعی هواپیما و بالگرد  تنها وسایلی هستند که می‌توان برای انجام کارهای امدادی و تأمین کالاهای اساسی از آن‌‌ها استفاده نمود.
• ترخیص سریع: امروزه در اغلب شهرها فرودگاه وجود دارد و این موضوع می‌تواند به رسیدن هرچه سریع‌تر محموله به دست مشتریان کمک نماید و دیگر تاخیرهای زمانی ناشی از دور بودن از ریل راه‌آهن و بندرگاه‌ها مشکل آفرین نخواهد بود.
•  کالاهای سبک با ارزش بالا: این سیستم برای کالاهایی با قابل فساد مانند مواد غذایی که نیاز به تحویل سریع دارند و کالاهای سبک با ارزش بالا مانند الماس و طلا، تجهیزات الکترونیکی و … که باید در مسافت های طولانی جا‌به‌جا شوند، بهترین است.
• دفاع ملی: امروزه حمل و نقل هوایی نقش بسیار مهمی در دفاع از یک کشور دارد. جنگ‌های مدرن عمدتا توسط هواپیماها انجام می‌شود و همچنین برای جا‌به‌جای سریع نیروها و ادوات می‌توان از آن‎ها استفاده نمود.

معایب

• بسیار پر هزینه: هزینه حمل و نقل هوایی بسیار بالا است و گاها در حدی است که فراتر از دسترس افراد عادی و کسب و کارهای کوچک است.
• ظرفیت حمل: ظرفیت حمل هواپیما در مقایسه با کشتی و قطار بسیار اندک است و از این رو برای حمل کالاهای ارزان و فله مناسب نیست.
• نامشخص و غیرقابل اعتماد: پارامترهای زیادی در این سیستم حمل و نقل موثر است که تا حدی آن را نامشخص و غیرقابل اطمینان می‌کند. به طور مثال شرایط آب و هوایی نامطلوب مانند مه، برف یا باران شدید و … ممکن است باعث لغو و تاخیر پروازهای برنامه ریزی شده شود.
• سرمایه گذاری بزرگ: سیستم‌های هوایی نیاز به سرمایه گذاری‌های عظیم در ساخت و نگهداری هواپیماها دارد. علاوه بر این، افراد متخصص و ماهر برای کار در سیستم‌های هوایی مورد نیاز است که طبیعتا دستمزد بالاتری نیاز دارند.
• مهارت تخصصی: اداره این سیستم و عملکرد مطلوب آن به مهارت‌های تخصصی و آموزش‌های سطح بالا نیاز دارد.
• نامناسب برای کالاهای ارزان و سنگین: حمل و نقل هوایی به دلیل ظرفیت محدود و هزینه بالا برای حمل کالاهای ارزان قیمت و سنگین مناسب نیست.
• محدودیت های قانونی: در این زمینه محدودیت‌ها و الزامات قانونی بسیاری وجود دارد که گاهی باعث دست و پاگیری می‌شوند.

 

اگر شما هم پس از مطالعه این مقاله و آشنایی با بار هوایی مایل به استفاده از مزیت‌های آن برای شرکت و کسب و کار خود هستید، می‌توانید جهت مشاوره و کسب و اطلاعات بیشتر با همکاران ما در پارس سما ترابر که  24 ساعت در خدمت شما هستند، تماس بگیرید.